Dromen in tijden van corona

Baantjes trekken in openluchtbad De Vliet. Met een heerlijk zonnetje, wat een bof. Het is niet alles pais en vree. Het ondiepe voelt zich verlaten. De ligweide ligt er eenzaam bij. Het horecaterras zucht achter de afzetlinten.

Een kop koffie. Zou dat aan de straatkant kunnen? De fietsenstalling op het pleintje wordt amper gebruikt nu er een deurbeleid is. Ook leuk voor het wijkje ernaast. Bruggetje tussen de wijk en het parkeerterrein. Kom gezellig koffie leuten. Ik krijg er echt zin in, zo’n buitencafeetje op het pleintje. Fietsenrekken gewoon weg laten halen door de gemeente. Een enkele handhaven. Parasolletjes. Paar plantenbakken erbij. Ik doneer een boompje (eik die spontaan in de tuin opkwam). Vrolijk gekleurde potten met handgel. Naam van het pleintje: Vlietvreugde – of we doen een prijsvraag.

En als dan later het buitenterrein opnieuw wordt ingericht, blijft wegens doorslaand succes Vlietvreugde bestaan. Dan komt er een vijver met een fontein, vlonders met riet, leibomen, zo’n boom als bij de burcht met een bankje rondom. Vanaf de oprit naar het terrein planten die insecten aantrekken, boomstammetjes die tafels en bankjes zijn, simpele houten speeltjes zoals een evenwichtsbalk en paaltjes. Een paviljoentje voor muziek. En dan, helaas voor de buurt, wordt het hek van De Vliet verplaatst en hoort Vlietvreugde bij het zwembadterrein. Voordeel is dan weer wel dat het bad langer open blijft, dankzij het doorslaande succes van Vlietvreugde. Van heinde en ver komen mensen. Het is zó rendabel dat er een tweede buitenbad komt, dat is dan meer een natuurbad. De auto’s moeten ruimte maken voor deze droom. Er komt wat verderop een peperdure ingegraven parkeergarage zoals op de Garenmarkt en bij molen de Valk. Er is wel verschil: deze parkeergarage rendeert! Deze plek blijkt een oase in de stad te zijn en de ambtenaren van ruimtelijke ordening gaan nadenken hoe ze de stad kunnen transformeren richting Vlietvreugde.

Leiden, 30 mei 2020

 

Zwembad de Vliet in de jaren ’60

Onderstaande foto’s komen uit de collectie van onsoudleiden.nl en zijn afkomstig uit het rijke archief van de bekende Leidse fotograaf Nico van der Horst.

Ons oud Leiden

 

 

Vakantiegevoel

Als ik in een natte zwembroek op een plastic stoel zit, heb ik het vakantiegevoel. Daar ging ik altijd een eind voor op pad. Palamas, Biarritz, Sorrento. Zwemmen en dan zitten met een zonnebril op. Krantje erbij. Koffie. Soms een koud pilsje. Dit is waar we voor op vakantie gaan, zei ik dan nogal in mijn nopjes tegen de gezinsleden. Die knikten vaak instemmend. De rijen op Schiphol, de files op de route du soleil, de panne, de hitte in de auto, de slechte wegrestaurants, de vieze doorreiscampings lagen achter ons; hier deden we het voor.

In zwembad De Vliet heb ik ontdekt dat ook zonder ontberingen enorm te genieten valt. Stukje zwemmen. Natte zwembroek op een plastic stoeltje. Krantje erbij. Koffie en soms een pilsje. Een bijkomend voordeel is dat de andere bezoekers ook Nederlands praten. Steenkolenengels, zwakduits of imitatiefrans heb je er niet nodig. Wil je het vakantiegevoel zonder de vakantiestress, ga dan even zwemmen in De Vliet. Het is een ontdekking om de hoek.

Richard de Wit

Zen in De Vliet.

Ik las laatst een mooi verhaal, zo na het zwemmen op een bankje in de zon. De auteur was naar IJsland gevlogen om uit te zoeken waarom de eilandbewoners tot de gelukkigste mensen ter wereld behoren. Dit komt door de vele gemeentelijke zwembaden, zo leggen de IJslanders hem uit. Verwarmd door natuurlijke warmtebronnen, vormen de zwembaden een plek waar jong en oud samenkomen, bijna elke dag. Zij zwemmen de sores van zich af en versterken de hechte banden binnen deze kleine gemeenschap. (Zie hier het verhaal)

De Vliet is ook zo’n plek. Ik weet zeker dat veel mensen intens gelukkig kunnen worden na een bezoek aan dit zwembad. Het water is schoon en warm, en de zon schijnt er net iets feller en vaker. Zo lijkt het tenminste. Veel vaste bezoekers kennen elkaar; incidentele bezoekers zijn vaak verrast dat ze er zoveel mensen kennen.

De Vliet is over de jaren uitgegroeid tot een Leids instituut. Het verdient inmiddels ook wel een plek op de monumentenlijst. De badmeesters zijn de sleutel tot dit succes. Ze zijn verantwoordelijk voor de veiligheid van de bezoekers. Maar ze doen zoveel meer. Ze zijn gastheer/gastvrouw, kennen klanten bij naam, stralen gezag uit op drukke dagen en houden bad, tegels, hokjes en veld schoon (inclusief onkruid wieden). Je zou ze graag als collega hebben! Maar ze verdienen niet veel, waardoor het verloop soms hoog is.

Zo vertrekt Wouter binnenkort. Jaren was hij een bekende verschijning in De Vliet. Gastheer pur sang. Met gemak orde handhavend op de zeer drukke dagen. Altijd in een voor een praatje. Het is aan Wouter en al zijn collega’s te danken dat het elke dag weer thuiskomen is in De Vliet. Dus altijd even de badmeesters bedanken. Bedankt Wouter!

Arjen Boin

Van kikkervis naar kikker

Toen De Vliet open ging, in 1964, was ik tien. Mijn vader was een fanatieke zwemmer en de eerste zomer gingen we vaak samen zwemmen, nadat hij uit zijn werk kwam. Hij dook altijd vanaf een startblok het water in en zei dan in de lucht ‘hop’, of hij wilde of niet. Verder herinner ik van die zomer vooral het zonlicht onder water. Ik speelde poppenhuisje onder water, en als er een lijn in het water lag deed ik er koprol over. Een diploma had ik wel, maar ik zwom amper, ik was meer kikkervis dan kikker. Onder water lag een andere wereld, een Atlantis, waar ik school en al het andere totaal vergat. 1967 en 1968 waren de jaren van Johan, een jongen die op een andere school zat dan ik. Ik zag hem alleen in De Vliet en ik was smoorverliefd op hem. Aan het eind van de zomer van 68 zei hij een paar keer ‘hallo’ en daar had ik tot aan Sinterklaas genoeg aan. (Zou hij nog in Leiden wonen?)

We verhuisden, ik zwom ergens anders, nu wel als een kikker, en in rechte banen. In de jaren ’90 kwam ik met mijn gezin terug in Leiden, en De Vliet was nog altijd even blauw. Het zwembad bleef een andere wereld, waar ik bijkwam van mijn werk. Vooral toen er gereorganiseerd werd bij de instelling waar ik toen werkte. Als De Vliet er niet geweest was, weet ik niet wat ik met de spanning had gedaan. En nu ben ik zo blij dat het bad nog bestaat, nadat het een paar jaar spannend was of het niet afgebroken zou worden. En ik ben trots op de Leiden, dat zo’n mooi bad in stand houdt.

Miriam Kamstra

Mystery appelmand

Vrijwillige toezichthouders hebben gehoord van ‘mystery men’ die De Vliet bezoeken, maar dat is niet het enige geheimzinnige dat zich rond het bad afspeelt.  Z. Vlieter stuurde dit:

In het kantoortje van de badmeesters van openluchtbad De Vliet is een blauwe fruitschaal gesignaleerd. Eerdere jaren nog niet aangetroffen. Het betreft een foeilelijk plastic ding, maar vooruit, plastic is redelijk ongevaarlijk in het bad. En ik geef toe, de schaal heeft een verbazingwekkende eigenschap die andere fruitschalen niet hebben: op mysterieuze wijze wordt hij steeds weer aangevuld. Aanvankelijk aarzelend, maar al snel met veel plezier knagen de badmeesters op sappige appels.  Ook steeds meer vrijwilligers nemen een appel ter hand. Het wordt al een gewoonte, blozende aanlokkende appels doen de ronde langs het bad.

Nu heeft de appelmand zich gevuld met een nieuwe appelsoort. Een wijziging in handelen van de onbekende weldoener? Of heeft een ander hier de hand in? Is hier sprake van geduchte concurrentie of heeft de mand zich op mysterieuze wijze gevuld? Is er nog sprake van enige houvast of zal de fruitschaal binnenkort een drastische ommezwaai maken en overstappen op ander fruit? Wie zit hierachter? Wat is zijn bedoeling?  Of zijn er meerdere daders? De mensen beginnen elkaar ervan te verdenken: ben jij de appelman? Of hebben we te maken met een appelvrouw? Een heerlijke suspense in ons geliefde bad.

Z. Vlieter

Tekening van Charlotte

Charlotte Boschma tekende haar vrienden van de ochtendploeg in De Vliet.

Zwemmen Charlotte

Meer werk van haar is hier te zien.

Gek op buitenwater

Vanuit mijn studentenzwem- en waterpolovereniging kwam de vraag of er leden vrijwilliger wilden worden in De Vliet. Omdat ik al mijn hele leven gezwommen heb en me de afgelopen drie jaar actief inzet voor Aquamania, was mijn interesse snel gewekt. Waarom niet een keer op de kant in plaats van in het water actief zijn vanuit mijn vereniging? Het bleek een goede keuze: ik vind het oprecht leuk hele andere mensen in Leiden te ontmoeten die je als student niet zo snel ontmoet. Zij weten veel over Leiden, hebben de leukste verhalen en met hen is een dienst nooit saai. Ook de positieve reacties van de zwemmers maken dat ik het erg naar mijn zin heb.

Natuurlijk zit ik niet de hele dag thuis te studeren als ik niet in een zwembad te vinden ben. Zo help ik dit jaar mee een heuse wedstrijd in de Leidse grachten te organiseren! Ik zwem al jaren met veel plezier zelf in het buitenwater, of dat nu in een buitenbad of buitenwater is. Als mede-waterliefhebbers nodig ik jullie dan ook van harte uit om de sprong in de Leidse singel te wagen op vrijdagavond 17 juni. Voor meer informatie, zie swiminleiden.nl. Ook heb ik uit betrouwbare bron vernomen dat de temperatuur van de grachten ondertussen tot boven de 22 graden is gekomen… Een heerlijke temperatuur voor een Vliet-liefhebber denk ik zo!

Mariska Gach

Pieter en zij

Ieder keer als ik in het zwembad ben, is Pieter er ook. Pieter d’Hont. Hij is er altijd, al is hij er zelf nooit. Pieter d’Hont is de beeldhouwer van ‘Zwemster’. De zwemster staat bevroren in de tijd. Ze wringt voor eeuwig haar haar uit. Het is een schitterend beeld op een passende plek. En niet in de bonenstaakschoonheid die ons van vrijwel ieder billboard toeschreeuwt; hier staat een mens.

Nooit van gehoord van die beeldhouwer, denkt u misschien als argeloze bezoeker. Maar u weet vast hoe het sympathieke Edison beeldje eruit ziet, de Hollandse Oscar voor muziek. Een relaxte Thomas Edison naast zijn uitvinding; de grammofoon. Pieter d’Hont maakte dat beroemde beeldje. En in Utrecht staat een beeld van Anne Frank dat velen kennen; nog dagelijks brengen mensen er bloemen.

Dichter bij huis, op de Marelaan in Oegstgeest, staat nog zo’n prachtig snapshot van hem uit het gewone leven; schoolgaand meisje. Tiener zouden we nu zeggen. Net zoals de zwemster 200% zwemster is, is dit meisje 200% schoolgaand meisje. Fiets er in de winter, als het zwembad dicht is, maar eens langs. De beelden stammen uit dezelfde periode (’66-’67’). De klei is nog zichtbaar in de bronzen afgietsels en maakt bewust deel uit van de beelden. Niet te glad, alstublieft.

Pieter d’Hont werd geboren in 1917. Zijn vader was timmerman, zijn moeder een boerendochter die wel eens model stond voor de schilder Van Looy. Toen Pieter aangaf beeldhouwer te willen worden, steunden ze dat en mocht hij naar de kunstacademie. Daar raakte hij bevriend met zijn leermeester Jan Bronner. Die vond dat kunst in dienst van de samenleving moest staan. Ook daarom is het beeld van de zwemster hier zo op zijn plek. Kunst in dienst van de samenleving in een zwembad in dienst van de samenleving.

De beeldhouwer overleed in 1997. Iedereen die entree betaalt om een baantje te trekken, kan voor datzelfde geld even kijken naar die mooie zwemster. En als een van uw (klein)kinderen daardoor beeldhouwer wil worden, is dat een voortreffelijke keuze.

Zwemster